Segregasyon Nedir? Segregasyon Nasıl Oluşur?

Segregasyon inÅŸaat mühendisliÄŸindeki en önemli terimlerden biridir. Betonarme yapılarda sık sık karşılaşılan bu yapısal hata, önemsenmediÄŸi zaman geri dönüÅŸü olmayan hasarlara yol açabilir. Bu yazımda segregasyon nedir ve segregasyon nasıl oluÅŸur sorularına elimden geldiÄŸince cevap vermek istiyorum.

Segregasyon Nedir?

Segregasyonun kelime anlamına bakıldığında ayrışma olduÄŸu görülür. Ä°nÅŸaat mühendisliÄŸindeki anlamı da aslında bundan farklı deÄŸildir. BildiÄŸiniz üzere beton uniform yani homojen bir yapıdadır. ÇeÅŸitli sebeplerden dolayı betonu oluÅŸturan malzemelerin birbirinden ayrılması ve betonun homojen yapısını kaybetmesi olayına segregasyon denir. Yapılarda en sık karşılaşılan hataların başında gelmektedir. Mutlaka gerekli önlemler alınmalı ve önlenmelidir.

Segregasyon Nasıl Oluşur?

Segregasyonun meydana gelmesine sebep olan birçok faktör vardır.

 

• Beton dökülürken mesafenin ayarlanması oldukça önemlidir. Beton eÄŸer çok yüksekten dökülürse segregasyon meydana gelir. Yüksekten dökülen betonda iri agregalar incelere göre daha hızlı düÅŸtüÄŸü için yapıda ayrışma durumu oluÅŸur.
• Donatılar atılmadan önce donatı hesabı yapılmalıdır. GereÄŸinden fazla, aşırı sık donatılandırma segregasyona sebep olur.
• Paspayının ihmal edilmesi ya da çok az bırakılması.
• Betonun akışkan olması. Akışkanlığı ölçmek için mutlaka slump deneyi yapılmalıdır.
• Beton atıldıktan sonra vibratör uygulamasının düzgün yapılamaması, betonun kalıp içinde eÅŸit dağılmaması da segregasyon oluÅŸumunu tetikler.
• Kalıp hazırlanırken zeminle kalıp arasında mesafe kalması.
• Betona fazla su ilave etmek.

Segregasyon nasıl oluşur sorusuna genel olarak bu şekilde cevap verebiliriz. Tabi listede bahsetmediğim ama segregasyona sebep olan başka durumlarla da karşılaşabilirsiniz.

Segregasyonun Sonuçları

Segregasyonun yapısal bir sorun olduÄŸunu öÄŸrendik. Peki bu sorun önlenmezse nelere yol açar gelin bu soruya da cevap arayalım.

 

• Beton homojen yapısını kaybeder. Uniform özelliÄŸini yitiren betonun da dayanıklılığı düÅŸer.
• Ä°ri agregalar belirli bölgelere yığılma yaparak mukavemeti düÅŸürücü etki gösterir. Bu agrega yığınlarına honeycombing adı verilir.

Segregasyon Nasıl Önlenir?

Dışarıdan segregasyona uÄŸramış betona bakan bir kiÅŸi bunun sadece dekoratif bir kusur olduÄŸunu düÅŸünebilir. Fakat inÅŸaat mühendisleri segregasyonun estetikten daha çok dayanıma zarar verdiÄŸini bilirler. Ä°ÅŸte bundan dolayı segregasyonu önleme konusunda da bir takım yöntemler geliÅŸtirilmiÅŸtir.

Öncelikle henüz beton atma aÅŸamasındaysanız segregasyon oluÅŸturacak hareketlerden kaçınarak bu iÅŸlemi gerçekleÅŸtirmelisiniz. Fakat elinizde hali hazırda segregasyona uÄŸramış bir beton varsa buna yapabileceÄŸiniz iki ÅŸey bulunmaktadır:

 

• EÄŸer segregasyon çok fazla deÄŸilse tamir harcı kullanılarak segregasyona uÄŸrayan bölümler onarılmalıdır.
• Segregasyonun boyutu tamir harcı ile kurtarılamayacak bir seviyedeyse mecbur olarak beton yıkılıp yeniden dökülmelidir. Betonu yıkıp baÅŸtan dökmeye üÅŸenmek, tamir harcı ile kurtarmaya çalışmak ileride çok büyük kayıplara yol açabilir. Bu konu asla ihmale gelmez.